Hoe tech-bedrijven je moedwillig app-verslaafd maken

Bedrijven zijn experts in het toepassen van de nieuwste inzichten over gewoontevorming en appverslaving. Ze weten precies hoe ze ervoor kunnen zorgen dat je hun product herhaaldelijk blijft gebruiken. Dat is logisch, want bedrijven willen winst maken en een klant die verslaafd is aan je product is een topklant. Mijn manager bij een online casino in Sydney verwoordde het treffend toen ik stiekem de verslavingsprocessen van casino's onderzocht: "No matter what they say, keep them play!".

Opkomst digitale applicaties vergemakkelijkt implementatie gewoontevorming

Sinds de opkomst van digitale apps is het voor bedrijven steeds eenvoudiger geworden om wetenschappelijke inzichten over gewoontevorming toe te passen in hun producten. Apps van Facebook, WhatsApp of Booking.com laten goed zien hoe ze proberen gewoontes bij je in te slijpen en zo je gedrag te beïnvloeden.

De Facebook-app geeft je op 3 manieren sociale beloningen die inspelen op het beloningscentrum in je brein:
1. Sterk opvallende kleuren (en geluiden) geven aan dat iemand je vriendje wil worden
2. Een nieuw berichtje van iemand
3. Een relevante 'notificatie' voor jou

Na herhaalde koppeling tussen de beloning en de stimuli (kleuren en geluidjes), zijn die stimuli al genoeg om het beloningscentrum te triggeren en dopamine af te geven. Dit is de welbekende Pavlov-reactie uit de psychologie [1].

Daarnaast gebruikt Facebook een algoritme om posts bovenaan je timeline te zetten die veel gelezen worden of relevant voor je zijn op basis van eerdere likes. Zo word je steeds weer aangemoedigd om even te scrollen. En als je instellingen niet goed staan, word je ook nog eens bestookt met mails die smeken terug te komen naar de site.

Advies: zet notificaties, geluidjes en spamberichten uit

Om deze moedwillig geïmplementeerde verslavingsstructuren van tech-bedrijven tegen te gaan, adviseren wij om alle notificaties, geluidjes en spamberichten uit te zetten. Het liefst direct wanneer je je aanmeldt voor een app (dit kun je gelukkig automatiseren). Voorkomen is beter dan genezen als het gaat om ongewenste gewoontevorming.

Een website blocker is ook aan te raden, omdat je bij veel browsers al snel op Facebook belandt door alleen de "F" in te toetsen. Zo kom je onbewust meerdere keren per dag op Facebook terecht. Mensen gaan vaak naar sociale sites voor een 'quick fix' bij stress, verveling of om te procrastineren. Voor tips om hiermee om te gaan, ben je welkom bij onze cursussen. Lees meer over hoe tech-bedrijven je app-verslaafd maken in dit NRC-artikel[2].

Samenvattend zijn tech-bedrijven meesters in het toepassen van wetenschappelijke inzichten over gewoontevorming om je appverslaafd te maken. Door notificaties en triggers uit te schakelen en bewust om te gaan met je app-gebruik, kun je deze verslavingsstructuren doorbreken. Zo behoud je zelf de regie over je gedrag en aandacht.